Jeff Bezos van Amazon heeft in zijn kamer een bordje staan met de tekst “Zeg het mij nog openhartiger”. Er bestaat een mooie anekdote over deze opstelling van Bezos. In een vergadering met zijn topmanagement vertelde hij vol trots dat de verkopen via de website omhoogschoten. Marilyn die verantwoordelijk was voor de controle van de verkopen in het magazijn en die speciaal was uitgenodigd voor deze vergadering, stond op en gaf aan dat dit niet kon kloppen. “Maar de data komen regelrecht uit de database, Marilyn”, merkte Bezos op. “En toch klopt het niet”, zei ze daarop. Haar werd gevraagd dat te onderbouwen. Marilyn haalde haar magazijngegevens erbij en ze bleek gelijk te hebben. Alle aanwezigen schoten vervolgens in de denkmodus. Wat was er aan de hand? Het datasysteem analyseerde de inhoud van de virtuele winkelwagens en niet van de werkelijke aankopen. De openheid van Marilyn zorgde ervoor dat deze fout hersteld werd.

Groepsdruk kan ertoe leiden dat mensen juist in dit soort situaties niets zeggen, omdat ze bang zijn iets doms te zeggen of omdat ze de reactie van anderen vrezen. Het is daarom van belang dat medewerkers ervaren dat openheid loont, zoals in het geval van Marilyn.

Wat kun je als leider doen om dat te bereiken?

• Heb oog voor het fenomeen groepsdenken.
  Nodig iedereen uit wat te zeggen in een vergadering of bijeenkomst. Of stimuleer ze daartoe door brainwriting. Alle deelnemers schrijven dan voorafgaand aan de bijeenkomst hun opvattingen op. Daarmee vermijd je dat altijd dezelfde mensen aan het woord zijn.
• Stimuleer de inbreng van minderheidsstandpunten en bespreek deze.
  Het is bewezen dat dit leidt tot betere besluiten. Negeer dus nooit afwijkende gegevens of inzichten.
• Ben alert op je eigen gedrag als leider: oordeel niet, ben onpartijdig, neem geen hiërarchische houding in, praat zelf niet te veel maar nodig juist anderen uit om te spreken en durf je eigen dilemma’s en gevoelens te delen.
  Eenvoudige gesprekstechnieken zoals actief luisteren, het stellen van open vragen, doorvragen, samenvatten en het plaatsen van een gevoelsreflectie kunnen daar erg bij helpen.