Rationeel veranderen werkt niet (altijd)
We overschatten onze ratio als mens en gaan voorbij aan het feit dat ons gedag voor 90 % op een onbewuste wijze tot stand komt en ook groepen en leiders hierop van invloed zijn. Als we zien dat 80% van alle organisatieveranderingen mislukt, en dat een belangrijke reden hiervoor is dat een verandertraject rationeel aangepakt wordt is het tijd voor verandering.
In het verlengde van het bovenstaande is het verder van belang om te onderkennen dat een organisatie ooit in het verleden gestart is vanuit een bepaalde overtuiging en daarvoor mensen heeft geselecteerd. Deze basis (vaak ook de kracht van de organisatie) blijft voelbaar in een organisatie.
Ondanks deze kennis over gedrag en organisties houden we toch vast aan een louter cognitieve benadering van organisatieverandering. Vragenlijsten, interviews e.d. worden ingezet om de problemen in kaart te brengen en tot oplossingen te komen. Vaak leidt dat tot een nieuwe missie, strategie, verandering van structuur, de start van een kwaliteitstrajecht, performancemanagement of zelfs een cultuurverandering. We denken daarmee het probleem opgelost te hebben, maar het is vaak slechts symptoombestrijding. Op een ander moment komt het probleem met andere symptomen weer terug. In het onbewuste deel van de organisatie ligt de sleutel om succesvol te veranderen
Toegegeven. Ook zelf heb ik de afgelopen 15 jaar dit gedaan en tegelijk altijd (uit onvrede) gezocht naar betere oplossingen. Met hulp van de Open Universiteit en het Jungiaans Instituut is het gelukt om een methode te ontwikkelen die het mogelijk maak inzicht te krijgen in het onbewuste deel van de organisatie. De methode kenmerkt zich door een combinatie van een korte digitale associatie van 15 minuten en interviews met bijvoorbeeld het middelmanagement en directie.
Een voorbeeld. Bij een zorginstelling werd duidelijk dat de kracht van de organisatie (en dus van de mensen) zat in het bieden van zorg (lijkt zo logisch overigens). In de cultuur (gedrag) lag de focus echter op het worden van een marktpartij, werken met targets, sales, contractonderhandelingen e.d… Het gevolg: ondergrondse acties van medewerkers om zorg te kunnen blijven bieden, een afnemende betrokkenheid van medewerkers en een hoog ziekteverzuim. Wat te doen? In plaats van nog meer nadruk te leggen op financiële processen en systemen luidt het devies nu teruggaan naar de oorspronkelijke kracht van de organisatie, te weten: zorg bieden. Hierover loopt nu het gesprek. Concreet gaat het dan over: hoe kunnen we zorg weer centraal stellen en tegelijk daarbij betrekken wat betekent dit voor financiën? Wat betekent dit voor leiderschap en aansturing van medewerkers? Hoe kunnen we tegelijk zorgen en efficiënt werken? Door terug te gaan naar de essentie van de organisatie ontstaat er nu nieuwe bezieling, creativiteit en ideeën. Op termijn moet blijken of ook het ziekteverzuim daalt en de resultaten verbeteren.
Een gemeente reorganiseert om zo de (digitale) dienstverlening te verbeteren en tot een andere manier van besturen te komen. Het leidt tot een krimp op de formatie, een andere structuur, een bestuursmodel en een dienstverleningsconcept. Rationele antwoorden die wel tot een efficiëntere organisatie leiden, maar niet het echte probleem aanpakt.
Dat blijkt ook uit de gehouden interviews en de inzet van de associatieve test. De kracht van de organisatie is: een verantwoordelijke overheid die een echte binding wil met de gemeenschap. De praktijk is dat de burger helemaal niet in beeld is, iedereen is druk met van alles en de tijd gaat op aan incidenten. Er is geen echte binding is met de klant en ook een duidelijke vorm daarvoor ontbreekt. Dit leidt weer tot gebrek aan bezieling bij de medewerkers. Wat nu te doen? Bestuur en medewerkers zijn nu met elkaar in gesprek en betrekken daar ook burgers bij met de volgende twee vragen: hoe willen we besturen t.b.v.. en samen met de samenleving en hoe willen we omgaan met dienstverlening. Dit moet leiden tot nieuwe vormen van binding en nieuwe afspraken over verantwoordelijkheden en taken
Benieuwd hoe wij u kunnen helpen? Neem gerust vrijblijvend Contact met ons op via mail of telefonisch op 06-10 89 18 99
