Ademhaling

Een mens haalt gemiddeld tussen de 20.000 en 30.000 keer per dag adem. Meestal gebeurt dit onbewust. Vaak is de ademhaling echter oppervlakkig, onregelmatig en met onbewuste adempauzes. Dit weerspiegelt een gespannen of ongeconcentreerde geest. Deze mensen hebben vaak ook een hartslag in rust van ruim boven de 70 slagen per minuut. Zodra bewust aandacht besteed wordt aan de ademhaling, gaat iemand vanzelf al automatisch dieper ademen.

De meeste mensen ademen vooral via het bovenste deel van hun longen. De zijkanten en onderkant worden veelal niet benut. De longen zelf hebben geen spieren. Om de ademhaling maximaal te laten zijn, is het nodig het middenrif, de borstspieren en het de tussenrib-spieren te activeren. Alleen dan worden de longen tot in de kleinste longblaasjes met zuurstof gevuld. Door regelmatig ademhalingsoefeningen te doen wordt de longinhoud groter. Op de duur leidt dit automatisch (dus onbewust) tot een tragere en diepere ademhaling. In Yoga wordt overigens gesproken over adem als de bron van levensenergie (prana).

Klachten door slechte en voordelen van een goede ademhaling

Bij een onvoldoende lang en ongeforceerde uitademing wordt te weinig nieuwe zuurstof ingeademd. Het gevolg is dan dat de vijf liter bloed in je lichaam onvoldoende zuurstof (saturatiewaarde lager dan 95 %) bevat. Dit heeft als gevolg dat de giftige stoffen zich ophopen in de lichaamscellen. Te diepe of te snelle (oppervlakkige) ademhaling kan tot de volgende klachten leiden:

Te hoge bloeddruk (gemiddelde onderdruk hoger dan 90 en/of bovendruk hoger dan 140 bij een volwassene tot 80 jaar)

• Gejaagdheid
• Astma
• Allergie
• Paniekaanvallen
• Longemfyseem
• Hooikoorts
• Slaapproblemen
• Hoofdpijn

Ook lijkt ademhaling een rol te spelen bij: nek- en rugklachten, darmklachten, reuma, ziekten waarbij ontstekingen een rol spelen, artrose, de ziekte van Crohn, vermoeidheidsklachten, depressie, burn-out, Lyme, (het voorkomen van chronische) stress en het verkrijgen van meer energie. Het lijkt erop dat veel prikkels, piekeren, in je hoofd zitten en aanhoudende geestelijke (werk)druk iemands ademhaling kunnen ontregelen. Psychiater Bram Bakker legt een verband tussen een hoge ademfrequentie en psychische klachten. Psychiaters en psychologen zijn ondanks bewezen effectiviteit terughoudend om ademhalingstechnieken in te zetten. De medicalisering van psychische klachten zorgt er echter voor dat zij steeds vaker gebruik maken van medicatie. Uit onderzoek blijkt echter dat 85 % van de medicatie niet of onvoldoende werkt en er daarnaast ook sprake kan zijn van vervelende bijwerkingen.

Soms leidt een combinatie met koudetraining tot vermindering of zelfs tot het verdwijnen van bovenstaande klachten. Wetenschappelijk wordt onderzocht of deze combinatie noodzakelijk is of dat alleen ademhaling al tot de gewenste effecten leidt. Ook een combinatie met bewegen en sport wordt steeds meer (vanuit de wetenschap) aangemoedigd. Daarnaast toont de Yoga-traditie de waarde van een goede ademhaling al duizenden jaren aan. Verder lijkt ademhaling bij kanker (al dan niet met koudetraining) mensen meer energie (dus geen genezing voor alle duidelijkheid) te geven zodat zij energieker en anders kunnen omgaan met deze ziekte.

Zuurstof en koolzuurgas: energie

Zuurstof wordt ingeademd via de longen en door de longblaasjes afgegeven aan het bloed. Tijdens deze gaswisseling is de verhouding tussen zuurstof en koolzuurgas gelijk. De ideale verhouding is 3 staat tot 2. Zuurstof is van belang om energie vrij te maken uit voedingsstoffen en koolzuurgas is nodig om de bloedvaten open te houden. Vaak wordt koolzuurgas als afval gezien dat uit het lichaam moet verdwijnen. Maar dat is ten onrechte. Openstaande bloedvaten zijn van groot belang zodat de zuurstof overal in je lichaam kan komen.

Hartslagvariabiliteit

Ademhaling houdt tevens verband met de hartslag. Niet alleen de hartslag zelf, maar ook de hartslagvariabiliteit verandert door anders te ademen. Het is, anders dan veel mensen denken, van belang dat je hart niet regelmatig klopt en dat de tijd tussen 2 hartslagen varieert. Een gezond hart versnelt tijdens het inademen en vertraagt tijdens het uitademen. Mensen met depressie, stress, kanker of een naderend levenseinde hebben zonder uitzondering een lage hartslagvariabiliteit.

Zenuwstelsel: ontspanning en meditatie

Het hart staat in nauwe relatie met ons brein en zenuwstelsel. Het zenuwstelsel bestaat uit de sympathicus (het gaspedaal; actie) en de parasympathicus (de rem; herstel). De eerste staat voor actie (vechten of vluchten). De tweede organiseert alles wat te maken heeft met herstel (een rustige hartslag, een langzame ademhaling, etc.). De veranderlijkheid tussen twee opvolgende hartslagen is gezond omdat daarmee aangegeven wordt dat het gaspedaal en de rem goed werken. Uit onderzoek blijkt dat met ademhalingsoefeningen de parasympathicus geactiveerd wordt. Golft de ademhaling mee bij het doen van ademhalingsoefeningen dat zit het goed

Pijnappelklier: melatonine en ontspanning

Door de ontspannen toestand van de parasympathicus maakt de pijnappelklier meer melatonine aan. Deze stof bepaalt deels onze gemoedstoestand. Ook ervaren veel mensen een verruimde gemoedstoestand. 

Hoe nu verder?

Schaepkens helpt om om te werken aan vitaliteit. Op deze pagina zie je wat dat voor ons betekent.

Benieuwd hoe wij u kunnen helpen bij het maken van de juiste keuze? Neem dan contact met ons op.